1581, Big Pack Books txt, 1-5000
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
REFLEKSJE NAD ETYK LEKARSKPod redakcj Krystyny OsiskiejWydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej Warszawa 1992AutorzyI'rof. dr hab.n.med. Prof. dr hab.n.med. Doc. dr hab.n.med. Doc. dr hab.n.med. I'rot. lr hab.n.med. Dr med.Doc. dr hab.farm. Doc. dr hab.n.med. Lek. med.Lek. med.Doc. dr hab.n.med. Doc. dr hab.n.med. Doc. dr hab.n.med. Dr med.Dr chemiiDoc. dr hab.n.med Dr med.Prof. dr hab.n.med Dr med.Antoni Chrcicki Maria Dmbska Wodzimierz Fijakowski Zdzisaw ('pajda Mieczysaw Gamski Zdzisaw Jaroszewski Barbara Kunicka Kazimierz odziski Olgierd ada Zabocki Halina Mikiewicz Henryk Mikiewicz Krystyna Osiska Teresa Ostrowska Ryszard Pachecka Jolanta Ruszkowska Jzef Sobezyski Wodzimierz Szyszkowski Halina Wardaszko-yskowska Zofia Ldziarska-Kosch"Za zgod Kurii Metropolitalnej Warszawskiej z dn. 14. V. 1990 r. nr 2736/x/90"Wikariusz generalnyks. bp Stanistaw KdzioraNotariusz Ks. Marcin WjtowiczPRZEDMOWAKsika jest prb odpowiedzi na zapotrzebowanie spoeczne, zwizane z narastajcym zainteresowaniem problematyk moraln jako koniecznoci rozwojow czowieka i lekarstwem na choroby moralne wystpujce w skali spoecznej.Problematyka etyczna staa si obecnie bardzo aktualna, podana, a nawet niezbdna.Dla jednych aktualno ta wynika z zainteresowa filozofi, wiatem, czowiekiem, kultur, cywilizacj, religi. Dla innych jest bodcem do poszukiwania sensu ycia. Bywa i tak, e powstaje w wyniku zagubienia si samego czowieka w wytworach wasnych dziaa i myli. Szukajc ratunku dla wiata i siebie odnajduje swoj tosamo - podmiotowo. Wwczas zdaje sobie spraw, ie bez etyki, bez uznania i praktykowania wartoci moralnych, nie moe by Czowiekiem. Ponadto masowo wystpujce fakty demoralizacji i terroryzmu, agresywnoci totalitarnych struktur spoeczno-politycznych udowadniaj w sposb bardzo jasny niezbdno praktyeznego liczenia si z uniwersalnymi, powszechnie obowizujcymi normami moralnymi w ksztatowaniu prawidowego ycia na ziemi.Ten oglnowiatowy i oglnoludzki proces "woania o etyk", "odkrywanie na nowo" znaczenia wartoci moralnych w yciu ludzi i wiata znajduje odbicie i konsekwencj w nauce. W poszczeglnych dziedzinach nauki pojawia si rwnie narastajce zainteresowanie etyk - normami postpowania moralnego, gwarantujcymi ad moralny i spoeczny. Wyraa si on w poszukiwaniu prawdy metodami naukowymi.Dnia 9 czerwca 1987 roku na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim papie Jan Pawe II powiedzia: "Uniwersytecie, Alma Mater. Su Prawdzie", a do naukowcw tego Uniwersytetu mwi: "Jeli suysz prawdzie - suysz wolnoci. Wyzwoleniu czowieka i narodu. Suysz yciu".Medycyna jako nauka i jako wiedza o zdrowiu i chorobie czowieka, lekarz jako posiadacz i realizator te wiedzy - bierze na siebie powinno etyczn subie yciu i zdrowiu czowieka. Ale ten obowizek moralny domaga si formacji etycznej, wiadomo~ci specyficznego typu odpowiedzialnoci zawodowej - za warto podstawow czowieka jak jest tycie.Waga i znaczenie takiej wanie odpowiedzialnoci narastaa w cigu wiekw. Nic dziwnego, ie wanie pierwszy w dziejach kodeks etyki zawodowej, Przysiga Hipokratesa adresowany by do lekarzy.3Dorobek dziejw medycyny udowadnia w sposb jasny i wyrany fakt cisego zwizku zawodu lekarza z etyk i niejako "zjednoczenie" wiedzy z moralnoci.Obecnie tworzy si i aktualizuje nowy dorobek etyczny, powstaj nowe kolejne rozdziay do wielkiej ksigi deontologii lekarskiej. Ma on swoje korzenie w dawnych wiekach, a nowe gazie zawdzicza wspaniaej tradycji, ktrej powinien by wierny.Oto przvklady treci nowego rozdziau deontologii lekarskiej. Szybki, zwaszcza w ostatnich dziesitkach lat postp nauk biologicznych, do ktrych naley mdyym, poczony z wprowadzeniem nowych technik badawczych, umoliwia coraz gbsze ingerowanie w procesy zachodzce w organizmach ywych, w tym rwnie w organizmie czowieka. Zwiksza si moliwo kierowania yciem osobniczym i modyfikowania jego przebiegu od momentu powstania a do mierci. Koniecznoci stay si w zwizku z tym oceny moralne szeregu dziaa lekarskich i bada naukowych. Niepokj etyczny narasta w obliczu sytuacji, jaka powstaa i narasta w nauce od chwili rozbicia atomu i wprowadzenia manipulacji w obrbie jdra komrkowego.Zostao jasno sformuowane ostrzeenie, e nauka przestaa by odkrywaniem praw natury, a wesza na drog manipulacji i zmian, zastpowania i naginania tych praw. Stana twarz w twarz wobec zagroe moralnych, godzcych w sam istot ycia i mierci czowieka.Powstaa nawet nowa dziedzina wiedzy, bioetyka, ktra bada zwizki midzy nauk i technik a prawem naturalnym. Obejmuje ona swymi rozwaaniami wszystkie aspekty postpowania, odnoszce si do ycia czowieka od jego poczcia a do uaturalnego koca, jakim jest mier.Ciekawa jest nastpujca refleksja Iilozofa-etyka: "Wspczesna bioctyka nie jest terenem, na ktrym >nauka, realizm, postp czy humanizm zderza si z metafizyk, spekulacj, rygoryzmem czy pryncypializmem, ale terenem, na ktrym toczy si w gruncie rzeczy odwieczny spr dwu etyk - uniwersalnej etyki chrnie si, po ktrej stronie znajduje si nauka, postp czy humanizm, po ktrej za spekulacja metafizyczna, mitologia czy rygoryzm, wydaje si wielce problematyczne i w dyskusjach filozoficznych w ogle nie na miejscu. Ksztatowanie intelektualnych przewiadczeI dokonywa si powinno drog wymiany racji za i przeciw, do czego niezbdnym warunkiem jest bezstronne wniknicie i niezafaszowane przedstawienie istotnych elementw przeciwstawnego pogldu" (T. Slipko).Ksika nie jest podrcznikiem etyki lekarskiej i nic roci sobie pretensji do bycia monografi na temat deontologii lekarskiej (medycznej). Natomiast jest zacht do wasnego, osobistego zastanowienia si nad odpowicd.ialnoci etyczn pracownikw suby zdrowia - std jej tytu.Adresowana jest przede wszystkim do lekarzy oraz do innych fachowych pracownikw suby zdrowia. Ale oczywicie moe stanowi bodziec do konstruktywnego mylenia dla ludzi innych zawodw posiadajcych wiadom, filozoficzn postawI wobec wiata i ludzi. Ksika pisana jest przez lekarzy katolikw, ktrzy czerpiinspiracj moraln z etyki chrzecijaskiej. Inspiracja ta opiera si na etyce uniwersalnej, wynikajcej z filozoficznego personalizmu spirytualistycznego. Etyka ta to nie tylkp wiatopogld religijny, ale rwnoczenie wiedza i postawa oparta na odkrywaniu i szacunku dla praw uniwersalnych, zwizanych z natur ludzk i adem wiata.Pragn wyrazi ogromne podzikowanie i wdziczno ksidzu praatowi doktorowi Zdzisawowi Krlowi - krajowemu duszpasterzowi suiby zdrowia, Kanclerzowi i~urii Metropoiitalnej W arszawskiej - za natychmiastowe, bardzo serdeczne ~ mdre podjcie mojej inicjatywy napisania ksiki.Dom Jego sta si terenem miych i twrczych spotka naszej grupy wspautorw.(;iesz si i -r, caego serca dzikuj moim Przyjacioom i Znajomym - autorom poszczeglnych rozdziaw ksiki, ktrzy szybko, gorliwie i konsekwentnie tworzyli tre publikacji.Szczeglnie serdecznie dzikuj prof. dr hab. Marii Dmbskiej, ktra podja si trudu wanego i cennego - pomocy w redagowaniu tej ksiiki.Wyraam podzikowanie i du wdziczno recenzentom ksiki: teologowi ks. prof, dr. hab. Mieczysawowi Nowakowi i lekarzowi, prof. dr. hab. Jzefowi Kauy za ich cenne i wnikliwe uwagi.Krystyna Osisku4Krystyna OsiskaDOROBEK ETYCZNY MEDYCYNY(idy medycyno truci kontakt .. !;t".."!;" ; e."H".. ~........~..1 . .,.J...Ito dotyku j los rolinyodcitej od korzemusycha3`uliun Aleksandrowicz1. Ewolucja etyki lekarskiej w historii filozoFi i medycynyEwolucja etycznej myli lekarskiej odbywa si stale i systematycznie przez wieki. Nasuwa si oglna refleksja, ktr mona wyrazi nastpujco. Medycyna jako wiedza, nauka, a nawet sztuka, rozwijaa si w cigu wiekw w cigym powizaniu 1 SOJUSZU z filozofi.Filozofia, rozumiana jako wiedza o ludzkiej mdroci oraz jako nauka zajmujca si gbok refleksj nad istot bytu, rdem poznania rzeczywistoci, sensu ycia, zespou zagadnie zajmujcych si pogldem na wiat i na czowieka, towarzyszya przez dzieje medycynie, alko nawet - lub raczej - medycyna z niej wyrosa i w niej si zakorzenia.Sojusz Crlozofii z medycyn, udokumentowany historycznie, dotyczy gwnie dwch dziaw filozofii - antropologii czyli nauki o czowieku oraz aksjologii czyli nauki o wartociach, w tym rwnie oczywicie wartociach etycznych. Std mona stwierdzi, e klasyfikacja, wybr, ocena i realizacja etyki lekarskiej zale od tego, jak koncepcj czowieka, to znaczy jak filozofi czowieka posiada lekarz i inni pracownicy suby zdrowia oraz za jak hierarchi wartoci (tzn. systemem wartoci) si opowiadaj.W historii medycyny i filozofii pojawiaj si gwnie dwa ukierunkowania definicji czowieka. Pierwsza z nich w syntetycznym ujciu brzmi tak: czowiek to zwierz, ktre tworzy kultur. Jest to spojrzenie skrajnie biologiczno-materialistyczne. Druga z nich tak definiuje czowieka: czowiek to duch wcielony. Jest to spojrzenie humanistyczne, antropocentryczne, spirytualistyczne. Tym dwom definicjom czowieka towarzysz dwa systemy wartoci: jeden z nich uznaje wycznie materialne, drugi bierze pod uwag i uwzgldnia trjczonowo wartoci i wyodrbnia wartoci materialne, duchowe i transcendentne.Aksjologia ustala uniwersalny system, czyli hierarchi wartoci, w nastpujcy sposb. Najniej zrnicowane s wartoci materialne, czyli hedonistyczne i witalne. Su one zaspokajaniu potrzeb bytowych, rozwoju biologicznego i psychofizycznego. Dotycz one nie tylko czowieka - s wsplne wszystkim istotom ywym.Wartociami wyej zrnicowanymi rozwojowo, waciwymi tylko czowiekowi, s wartoci duchowe czyli etyczne. Ich realizowanie prowadzi do powstawania i do...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]