13.12.2011, historia kościoła
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Franciszkanie i dominikanie to dwa głowne zakony średniowiecza. Zakony te były elementem miasta średniowiecznego. Sa to dwa zakony zebracze, gdzie idealem jest dobrowolne ubostwo. Dla św. Franciszka idealem było zycie apostolskie; czyli gloszenie slowa bozego w ubostwie, przy czym u franciszkanow to ubostwo wysunelo się na czolo. Swiety Franciszek mowil, ze jego bracia nie maja nic, zyja z pracy, przy czym nie wolno im brac pieniedzy, a jeśli nie mogą zapracowac, powinni zebrac. Po smierci sw. Franciszka z tego idealu zniknela praca; franciszkanin powinien zyc z jalmuzny. Ten, kto pobiera jalmuzne jest jeszcze nizej w drabinie spolecznej niż ten, kto zarabia na zycie praca fizyczna. Nasladowano umeczonego i ogoloconego Chrystusa; sw. Franciszek pod koniec swojego zycia otrzymal stygmaty. Kult Chrystusa Boga, ale w jego ludzkiej naturze; to sw Franciszek wymyslil jaselka. Uwazal, ze caly swiat widzialny zostal stworzony przez Boga i dlatego należy go podziwiac.
Po smierci sw Franciszka doszlo do konfliktow w zakonie franciszkanow, co doprowadzilo do rozlamu na braci konwentualnych i spirytualnych. Spitytualni uwazali, ze nie wolno posiadac niczego, również ziemi ani klasztorow. Popadali oni w konflikty z kosciolem i stolica apostolska, ponieważ oskarzali kosciol o to, ze zbyt wiele posiada.
Geneza zakonu dominikanow: Dominik Gusman był kanonikiem przy katedrze w Osmie, w Kastylii. Podrozowal przez ziemie katarskie, gdzie zobaczyl jak nieskuteczna była misja cysterska, ponieważ cystersi byli bogaci. Dominik przekonal się, ze duszpasterz, aby być wiarygodny, musi być ubogi. Dlatego dominikanie byli również zakonem zebraczym. Jednak nie to było ich glownym zadaniem; było nim kaznodziejstwo. Zadaniem klasztoru było kaznodziejstwo, ale żeby dac im wiarygodnosc, siegnal po ideal dobrowolnego ubostwa.
Oba te zakony zmienily pejzaz sredniowiecznej Europy. Dla dominikanow wyksztalcenie było czyms absolutnie koniecznym, aby mogli spelniac swoja misje. Sw. Franciszek nie zajmowal się zbytnio nauka; jego bracia mieli być mniejsi. Jednak po jego smierci bracia zaczeli również zajmowac się teologia, ponieważ mieli oni wiesc zycie apostolskie.
Zakony zebrzace powstaly w miescie. Mogly one powstac dzieki temu, ze powstalymiasta, ludne i bogate, ponieważ tylko w takich warunkach można było utrzymac zakon z jalmuzny. Powstanie miast wprowadzilo również zupelnie inna sytuacje duszpasterska; wczesniej istniala parafia, w ktorej udzielano sakramentow, odbywaly się msze, ale niewielka role odgrywaly kazania. Ale ludnosc miejska stawiala pytania, interesowala się. Kler parafialny nie bardzo potrafil sobie poradzic z takimi pytaniami; tu wchodzi wlasnie zakon zebrzacy. Charakterystycznym widokiem w miescie sredniwiecznym był dominikanin lub franciszkanin, stojacy przed kosciolem i nauczajacy, albo chodzacy z kwesta i nauczajacy.
Sredniowiecze jest również okresem rozwoju monastycyzmu zenskiego. Jednak zarzucono proby zastosowania reguly swietego Franciszka dla zakonow zenskich; staly się one zakonami kontemplacyjnymi.
Herezja jest to uparcie, wbrew upomnieniom kosciola, gloszony poglad, niezgodny z naukami kosciola.
Jednym z takich pogladow był ikonoklazm. Niezamierzonym skutkiem ikonoklazmu było podniesienie rangi kultu obrazow w kosciele wschodnim. Przyczyny kleski ikonoklazmu: slabsc intelektualna, rozbijal się o potrzeby duchowe duzej czesci spoleczenstwa. Kosciol ikonoklastyczny jest kosciolem cesarskim; mnisi obawiali się tak duzej roli cesarza w zyciu koscielnym.
Jednak miedzy VII a XI wiekiem prawie nie mamy do czynienia z herezjami.
Jedna z pojawiajacych się kwestii jest predestynacja, oraz koniecznosci laski do zbawienia.
Natomiast pelne sredniowiecze jest epoka herezji; pierwsze slady herezji znane sa z Francji i Wloch z polowy XI wieku. Wiek XII jest epoka wielkiego wzrostu znaczenia herezji.
Istnialy herezje intelektualne; filozofowie zadaja pytania, na które odpowiedz nie zawsze jest prawomyslna, ortodoksyjna.
Heretycy wciąż uwazali się za chrzescijan; czasem nawet za lepszych chrzescijan. Herezja zazwyczaj powstawala wokół czlowieka wyksztalconego. Nie należy się dziwic; zaczynem herezji jest wnikliwa lektura pisma swietego. Taki czlowiek mogl mieć uczniow, w takim wypadku nazywamy go herezjarcha. Jadro jest intelektualne, jednak dolaczaja do nich ludzie z roznych stanow, również ubodzy.
Herezje sredniowieczne można podzielic na dwa typy: pierwszy bral za punkt wyjscia kwestie moralne, drugi ontologiczne.
Dla pelnego sredniowiecza wielkim problemem jest bogactwo, nieufnosc skierowana do bogactwa. Skoro idealem jest ubostwo, to kosciol powinien pozbyc się bogactwa. Skoro idealem jest ubostwo, to czy kaplan który jest bogaty jest dobrym kaplanem? Oczywiście zlym, powinien pozbyc się swojego bogactwa. A czy sakramenty udzielane przez bogatego kaplana, grzesznego kaplana, sa wazne? Oczywiście twierdzenie, ze nie sa wazne, jest samo w sobie nieortodoksyjne, ponieważ sakramentow udziela Bog, a nie kaplan. Czy wobec tego w ogole istnieje kaplan który nie grzeszy? Czy to znaczy, ze wszystkie sakramenty sa niewazne?
Ci, którzy odkryli prawde, chcieli jej nauczac. Ale czy osoba swiecka może nauczac?
Piotr Waldo pod koniec XII wieku glosil również zasade ubostwa, razem ze swoimi uczniami chcial nauczac, przez co popadl w konflikt z miejscowym biskupem. Waldensi to jedyna herezja sredniowieczna która przetrwala do czasow dzisiejszych.
Herezja ontologiczna była sekta albigensow; kontynuujac watek rozwazan siegajacy jeszcze czasow starozytnych, polegajacy na tym, ze w swiecie widzi się dwie rzeczywistosci ze soba wrogie, sprzeczne, swiat dobra i zla. Albigensi uwazali, ze swiat widzialny stworzony zostal przez szatana. Bog dobra stworzyl jednak dusze czlowieka. Ale nie jego cialo; Bog zla chwycil w pulapke dusze czlowieka i uwiezil w materii. Do Boga swiatla możemy dojsc poprzez wyzwolenie się ze swiata. Smierc jest droga dotarcia do Boga, jednak dopiero kiedy wyzwolimy się od swiata materialnego; jeśli nie wyzwolimy się, wcielamy się w kogos innego.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]