147, Prace z pedagogiki
[ Pobierz całość w formacie PDF ]
BEZROBOCIE JAKO JEDEN Z NAJPOWAŻNIEJSZYCH PROBLEMÓW POLSKIEJ POLITYKI SPOŁECZNEJ
Polityka społeczna, rozumiana jako działalność państwa i organizacji pozarządowych (w przeciwieństwie do polityki społecznej jako dziedziny naukowej), służy rozwiązywaniu kwestii socjalnych. Ma zatem na celu kształtowanie warunków życia ludności oraz stosunków międzyludzkich, zwłaszcza w środowisku zamieszkania i pracy. Obowiązek prowadzenia przez władze państwowe polityki społecznej wynika z zapisów Konstytucji RP. W najbardziej ogólny sposób formułuje tę regułę art. 2, który stanowi, że Rzeczpospolita Polska jest państwem „urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”. Poszczególne przepisy ustawy zasadniczej konkretyzują ten zapis, nakładając na rząd obowiązki w takich dziedzinach jak ochrona zdrowia, stosunki pracy, edukacja, pomoc socjalna i innych. Konstytucja wprowadza między innymi obowiązek chronienia przez państwo stosunku pracy i nadzorowania warunków pracy (art. 65. 4). Zobowiązuje też władze publiczne do prowadzenia polityki zmierzającej do „pełnego, produktywnego zatrudnienia poprzez realizowanie programów zwalczania bezrobocia...” (art. 65.2).
I to właśnie bezrobocie uważane jest za jeden z najpoważniejszych problemów społecznych i ekonomicznych, o wielu negatywnych konsekwencjach dla gospodarki, jako całości i bezrobotnych osób. Nie tylko oznacza ono niewykorzystanie części siły roboczej i niższą produkcję w gospodarce, ale także pogorszenie poziomu życia osób bezrobotnych, frustrację i niezadowolenie społeczne oraz rozwój niekorzystnych zjawisk społecznych.
Od II wojny światowej problem bezrobocia w Polsce traktowany był jako temat, o którym się raczej nie mówi. Do 1989 roku, jako problem, a zarazem definicje bezrobocia przedstawiano niewykorzystane oferty pracy i niedobór pracowników. Dziś bezrobocie to „zjawisko polegające na tym, że pewna liczba pracowników zdolnych do pracy oraz gotowych do jej podjęcia nie znajduje zatrudnienia. Najogólniej mówiąc bezrobocie oznacza brak równowagi między stroną podażową, a stroną popytową rynku pracy. Brak ten wyraża nadwyżkę realnych zasobów pracy nad efektywnym popytem na pracę. Wielkość bezrobocia zależy od aktywności zawodowej i liczby ludności w wieku produkcyjnym, a przedstawiane jest procentowo w postaci stopy bezrobocia.
Istnieją dwa główne źródła informacji o skali bezrobocia w Polsce - rejestracja bezrobotnych w urzędach pracy oraz Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) prowadzone przez GUS co kwartał od 1992 roku. Te ostatnie zgodne są z zaleceniami Międzynarodowego Biura Pracy (stały sekretariat Międzynarodowej Organizacji Pracy). Ze względu na brak środków finansowych GUS przerwał BAEL, dlatego nie ma danych za maj i sierpień 1999. Badania wznowiono wg nieco zmienionej metodologii od IV kwartału 1999.
Bezrobocie wg BAEL
maj 1996
maj 1997
maj 1998
I kwartał 2000
II kw. 2000
III kw. 2000
Ogółem w tys.
2103
1927
1753
2880
2825
2675
Ogółem (stopa, proc.)
12,4
11,3
10,2
16,7
16,3
15,4
mężczyźni
11,0
9,5
8,6
15,2
14,6
13,6
kobiety
13,9
13,4
12,2
18,5
18,3
17,5
miasta
13,3
11,9
10,7
17,1
17,3
16,6
wieś
10,9
10,3
9,4
16,1
14,6
13,3
z tego:
ludność w gospodarstwach domowych
z użytkownikiem indywidualnego gospodarstwa
rolnego (działki rolnej)
5,5
5,5
4,9
9,9
8,4
7,1
ludność bezrolna
21,4
19,6
17,6
25,8
24,8
24,2
Z ogółem:
w wieku produkcyjnym
12,8
11,7
10,8
17,1
16,6
15,8
15-24 lat
28,1
23,5
21,8
37,9
... [ Pobierz całość w formacie PDF ]